تاثیر مولفه های دینی بر شعر ابوتمام

ابوتمام طائی، در تاریخ ادبیات عرب، در میان شاعران دیانت مدار از جهاتی منحصر به فرد است.او زندگی پر تاب و تب خویش را وقف دفاع و ترویج اندیشه و ایمان خود کرد و در این عرصه پر افت و خیز، سختی های زیادی را تحمّل کرد. لذا وی را شاعری می بینیم که با دارا بودن ژرفای عمیق فرهنگی، به گونه ای به مولّفه های دینی رایج آن زمان پیوند خورده، که به وامگیری وسیع و عمیق از آن شهرت یافته است. همین نگرش دینی اوست که در طول تاریخ، اندیشمندان را به نقد کلاسیک آثار وی واداشته است. بنابراین در این پژوهش سعی بر آن شده است که ضمن اشاره به مولّفه های دینی مانند قرآن کریم، احادیث شریف نبوی، وقایع تاریخی- اسلامی و حتی عقاید مسلمانان و اهل کتاب که حامل پیام های فرهنگی و حکمی و اخلاقی می باشد، به تحلیل و بررسی تأثیرات آن بر ساختار فنّی قصاید، تصاویر شعری، زبان و معنی شعری و در نتیجه بلاغت بیت شعری ایشان پرداخته شود. ایشان جهت نمایش چنین ابتکار خود از روش هایی چون اقتباس، تضمین، اشاره مستقیم و غیر مستقیم و... بهره جسته است.از طرف دیگر، با توجّه به نقش آفرینی قرآن کریم به عنوان یک منبع عظیم دینی در آثار شعری ایشان، ملاحظه می کنیم که این مولّفه نسبت به دیگر مولّفه های دینی حضور بسیار چشمگیری در اشعار وی دارد؛ زیرا که قرآن کریم تأثیر شگرفی بر ابداعات شعری وی بر جای گذاشته است. لذا این امر، نه تنها سبب اعتلای اشعار او شده، بلکه وی را سرآمد شاعران معاصر خود قرار داده است.